Gaspar Józef Hipolit Cegielski urodził się 6 I 1813 r. w Ławkach koło Trzemeszna jako jedyny syn dzierżawcy majątku ziemskiego Michała Cegielskiego i Józefy z Pałkowskich. Z czasem ojciec stracił posadę dzierżawcy, zaś matka Cegielskiego zmarła w 1828 lub 1829 r. przez co od młodych lat Hipolit wykazywał dużą samodzielność oraz talent do nauki. W latach 1827-1830 uczył się w Gimnazjum w Trzemesznie, a w latach 1830-1835 – w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Dzięki wsparciu naczelnego prezesa Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Eduarda von Flotwella, rozpoczął studia w Berlinie, które ukończył w 1840 r. uzyskaniem stopnia doktora filozofii na podstawie rozprawy pt. „De negatione”. Po ukończeniu studiów powrócił do Poznania, gdzie rozpoczął pracę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny jako nauczyciel języka polskiego oraz tzw. języków klasycznych (greki i łaciny). W 1841 r. ożenił się z Walentyną Motty (1823-1859 r.), córką swojego byłego nauczyciela języka francuskiego, z którą doczekał się trójki dzieci: Stefana, Karoliny i Zofii. Równocześnie z pracą nauczyciela Cegielski prowadził działalność naukową pisząc i publikując prace z zakresu językoznawstwa, tj. „O słowie polskim i koniugacjach jego” (1842) czy „Gramatyka języka greckiego” (1843). Po rozbiciu konspiracji w Poznańskiem w 1846 r. Cegielski odmówił wykonania nakazanej przez władze pruskie rewizji w domach uczniów, w wyniku czego został pozbawiony pracy, a nawet prawa do wykonywania zawodu nauczyciela. Wobec braku możliwości kontynuacji kariery nauczycielskiej Cegielski, za namową jednego ze znajomych, zdecydował się zostać handlowcem. Po odbyciu praktyki w Berlinie w firmie metalurgicznej Jakuba Ravenego, gdzie poznał zasady działalności przedsiębiorstwa, otworzył 30 IX 1846 r. w poznańskim Bazarze sklep z narzędziami rolniczymi. Dzięki dobrej jakości oferowanych produktów (w przeciągu lat zdobywały one wiele nagród na wystawach przemysłowych w całej Europie) i patriotyzmowi konsumenckiemu polskiej społeczności biznes szybko się rozwijał – wkrótce po otwarciu sklepu powstał również warsztat naprawczy. W 1855 r. rozpoczęła działalność fabryka maszyn i narzędzi rolniczych, zaś w 1859 r. – również odlewnia. Sam Cegielski poświęcał znaczną część swojego czasu na rozwijaniu przedsiębiorstwa. Zdaniem swojego szwagra Marcelego Mottego: „[Cegielski] Jest mało widzialny, jak zawsze siedzi w fabryce po uszy i wymyśla nowe systemy czy to sieczkarni, które by słomy nie psuły, czy to majstruje nad żniwiarką.” Dzięki temu powstała dynamicznie działająca firma zatrudniająca w szczytowym okresie ponad 300 pracowników, a także posiadająca sklepy w Poznaniu, Kole i Toruniu, eksportująca swoje produkty również poza granice Prus. W opinii jednego z klientów, pochodzącego z zaboru rosyjskiego: „Organizacja fabryki jak zegarek regularna, a machiny jakieś to wykończone, usymplikowane. Elegancję stanowi prostota, a cnotę matematyczne wykończenie najdrobniejszych szczegółów!”

Mimo dużego zaangażowania w swoją fabrykę Cegielski nie zaprzestawał działań społecznych. Korzystając z trwającej wówczas Wiosny Ludów założył w 1848 r. „Gazetę Polską”, pierwszy dziennik w Poznaniu wydawany przez Polaków, pełniąc w nim funkcję redaktora naczelnego i publicysty. Po jej upadku w 1850 r. pisywał do „Gońca Polskiego”, z kolei w 1859 r. założył „Dziennik Poznański” (ukazywał się aż do 1939 r.). Obydwu prowadzonym przez siebie gazetom nadał charakter narodowo-liberalny. Skromniej wypada działalność polityczna – w 1849 r. był posłem do sejmu pruskiego, w kolejnych latach działał jedynie w polskim komitecie wyborczym, zasiadał również w Radzie Miasta Poznania. Cegielski prasą społeczno-polityczną, także w pismach o naturze bardziej technicznej, tj. „Przyroda i Przemysł” starał się propagować mechanizację rolnictwa, nie omieszkując reklamować przy tym maszyn produkowanych w jego firmie. Współzakładał i prezesował on również Towarzystwu Przemysłowemu. Nie porzucił również swojego zaangażowania w edukację – wychodziły kolejne wydania jego dzieł, był również wiceprezesem, założonego przez Karola Marcinkowskiego, Towarzystwa Naukowej Pomocy dla Młodzieży Wielkiego Księstwa Poznańskiego oraz wiceprezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Przyczynił się także do powołania pierwszej w Poznaniu szkoły realnej. Zmarł 30 XI 1868 r. wskutek przeziębienia, które okazało się śmiertelne w wyniku wcześniejszych licznych chorób. Pochowano go na cmentarzu świętomarcińskim w Poznaniu w pobliżu grobowca jego żony oraz Karola Marcinkowskiego. Podczas okupacji w okresie II wojny światowej Niemcy zniszczyli grób i dopiero w latach 80. XX w. podjęto wysiłki na rzecz odnalezienia szczątków H. Cegielskiego. Mimo poszukiwań nie udało się ich odnaleźć, jedynie cokół obelisku postawionego na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan umieszczono urnę z ziemią z domniemanego miejsca pochówku. Działalność Cegielskiego celnie podsumował dyrektor poznańskiej policji Edmund Baerensprung: „Wszystkie polskie zamierzenia o charakterze narodowym, w szczególności zaś te, które zaznaczyły się w dziedzinie życia praktycznego, znalazły w nim gorliwego i niestrudzonego zwolennika i opiekuna. Również fabrykę swoją uważał on za azyl i miejsce pracy dla dorastającej młodzieży.” Obecnie jego imię nosi jedna z ulic w Poznaniu, w 2009 r. odsłonięto też pomnik Cegielskiego, z kolei do tradycji zakładu Cegielskiego powstałego w 1846 r. nawiązuje firma H. Cegielski-Poznań S. A., zajmująca się m.in. produkcją silników i wagonów kolejowych. W październiku 2012 r. sejmik województwa wielkopolskiego nazwał rok 2013 rokiem Hipolita Cegielskiego, zaś sejm w grudniu 2012 r. przyjął okolicznościową uchwałę związaną z 200. rocznicą urodzin Cegielskiego.